हिन्दू धर्ममा एकादशी व्रतको ठूलो महत्त्व छ र केही एकादशीलाई विशेष दर्जा दिइएको छ। जेष्ठ महिनाको शुक्ल पक्षको एकादशीलाई यसमध्ये श्रेष्ठ मानिएको छ र यस एकादशीको व्रत गर्नाले व्यक्तिले वर्षका २४ वटा सबै एकादशी व्रत पालन गरे जत्तिकै पुण्य प्राप्त हुने विश्वास रहेको छ। यो एकादशी निर्जल बसेर गरिन्छ अर्थात् व्रत बस्नेले निर्जल रहनुपर्छ। आज जेठ २७ गते शुक्रबार निर्जला एकादशी व्रत रहेको छ।
हिन्दू धर्ममा केही अन्य व्रतहरू पनि छन्, जसमा उपवास बस्नेले पानीसमेत पिउँदैनन्। जस्तै तीज, कर्वा चौथ आदि। तर निर्जला एकादशीको व्रत जेठ महिनाको गर्मीमा बस्ने भएकाले यो व्रतलाई झनै कठिन मानिन्छ। यस्तो तातो गर्मीमा पानी, सरबतलगायत अनेक प्रकारका पेयपदार्थ पिए पनि घामको ताप सहन सहज नहुँदा यस्तो अवस्थामा २४ घण्टा पानी नपिई बस्न निकै गाह्रो हुन्छ। अझै पनि मानिसहरूले यो व्रत बसेर भगवान विष्णु-माता पार्वतीको पूजा गर्छन्। यस व्रतलाई भगवान विष्णु र माता लक्ष्मीको कृपाले पालना गर्नाले जीवनका सबै दु:खहरू हटेर धन-समृद्धि प्राप्त हुन्छ।
निर्जला एकादशीमा पालना गर्नुहोस् यस्ता नियम
निर्जला एकादशीको व्रत बस्न निकै कठिन छ। यस व्रतको सम्बन्धमा केही नियम रहेका छन्, जसको कडाईका साथ पालना गर्नुपर्छ, तब मात्र यो व्रतको पूर्ण फल प्राप्त हुन्छ। बरु, व्रत नराख्नेहरूका लागि केही नियमहरू बताइएका छन्, ताकि उनीहरूको जीवनलाई पनि सङ्कष्ट र कष्टबाट बचाउन सकियोस्।
- निर्जला एकादशीको दिन भात सेवन गर्न निषेध गरिएको छ। व्रत बस्ने अघिल्लो रात र व्रतको भोलिपल्ट र रातमा भात खानु हुँदैन।
- व्रत बस्ने र फलफूल खानेहरूले व्रतको समयमा नुनको सेवन गर्नुहुँदैन भन्ने कुरामा ध्यान दिनुपर्छ। तिनीहरूले पेय र फल मात्र लिनुपर्छ।
- व्रत नराख्नेहरूले पनि यस दिन चामल, दाल, मूला, भ्यान्टा, सिमी लगायतका प्रतिशोधात्मक खाना खानु हुँदैन।
- यस दिन भूलवश पनि मांसाहारी र मदिरा सेवन नगर्नुहोस्।
- निर्जला एकादशीको दिन ब्रह्मचर्य पालन गर्नुहोस्।
