हामी गुरुबाट धेरै कुरा सिक्छौं, तर त्यो अध्ययनले हामीलाई सफल तब बनाउँछ जब हामी ती ज्ञान आफ्नो जीवनमा लागू गर्छौं। अन्यथा, यो केवल किताबी ज्ञान हुन्छ । आज हामी आचार्य चाणक्यले प्रदान गरेको ज्ञानलाई प्रकाश पार्दैछौं, जसले एक महान गुरु, एक महान राजनीतिज्ञको उपाधि प्राप्त गरेका छन्।
आचार्य चाणक्यको नीति
यस नीति अनुसार उनी भन्छन् कि यो हाम्रो कर्तव्य हो कि हामी कोहि मानिसलाई निद्राबाट ब्यूँझाउनु पर्छ, यदि उनीहरू निदाएर अनावश्यक रूपमा आफ्नो समय बर्बाद गर्दैछन् भने उनीहरुलाई जगाउनु पर्छ ताकि कुनै ठूलो क्षति नहोस्। चाणक्य नीति अनुसार यदि यी सात व्यक्ति निदाउँछन् भने उनीहरूलाई उठाउनु पर्छ – विद्यार्थी, सेवक, तीर्थयात्री, भोकाएका मानिस, डराएका मानिस, कोषाध्यक्ष, रक्षक।
त्यस्तै यी व्यक्तिलाई भने निदाएको समयमा जगाउनु हुँदैन | तिनीहरूलाई उठाउनु खराब साबित हुन सक्छ – सर्प, राजा, बाघ, किरा, सानो बच्चा र मूर्ख।
सर्प
एक जीवले आफूलाई बचाउन जे पनि गर्न सक्छ | त्यसैले यो कुरा सम्झनुहोस् कि यदि सर्प सुतिरहेको जस्तो देखिन्छ भने, यसलाई गल्तिले पनि जगाउँनु हुँदैन, यसो गर्नाले त्यसले अवश्य टोक्छ।
राजा
यदि तपाईंले राजालाई निद्राबाट जगाउनुभयो भने तपाईंले राजाको क्रोध भोग्नु पर्नेछ। यहाँ राजाको अर्थ राज्यको राजा मात्र होईन, राजा कुनै ठाउँको मालिक हुन्छ जस्तै; सिंह। त्यसकारण, राजालाई निद्राबाट नजगाउनुहोस्।
बाघ
सर्प जस्तै बाघ पनि एउटा उत्कट प्राणी हो, यदि यसलाई जगायो भने यसले तपाईंलाई आक्रमण गर्न सक्छ।
किरा
हामी किरा मार्न धेरै कोसिस गर्छौं, तर निदाएको किरालाई जगाउँन हुँदैन, यसले टोक्न पनि सक्छ।
सानो बच्चा
यदि एउटा सानो बच्चा अनावश्यक रूपमा निद्राबाट जाग्यो भने उसको व्यवहार चिडचिडाउँदो हुन्छ। त्यसैले निदाएको बच्चालाई नउठाउनुहोस् |
मूर्ख
मूर्ख जाग्दा तपाईंलाई कुनै नोक्सान हुँदैन, तर उसलाई जगाउनाले तपाईंलाई कुनै लाभ पनि हुँदैन। किनभने एक मूर्ख उसको मूर्खताले काममा बाधा मात्र पुर्याउँछ, कुनै फाइदा दिदैन। त्यसैले उसलाई सुत्न दिनु नै राम्रो हुन्छ |
