सामाजिक रूपमा हाम्रो नाम हाम्रो पहिचान हो| यो विश्वास गरिन्छ कि हाम्रो नामको अर्थले हाम्रो जीवनमा गहिरो प्रभाव छोड्दछ। यहि कारण हो कि हिन्दू धर्ममा नामकरण समारोहलाई धेरै महत्त्वपूर्ण मानिन्छ। यो सबै हामी मानव जीवनको कुरा हो, तर के तपाईंले कहिल्यै सोच्न कोशिस गर्नुभएको कि देवी-देवता,ईश्वरको नाम कसले राखे होला ? भगवान विष्णुको आठौँ अवतार भगवान श्रीकृष्णको नामको पछाडि लुकेको कथा क हो त ?
श्री कृष्ण, यस ब्रह्माण्डमा यो भन्दा सुन्दर नाम सायदै होला| भगवान कृष्ण देवकी र वासुदेवका छोरा थिए तर उनको पालन पोषण मथुरामा नन्दबाबा र यशोदा मैयाद्वारा भएको थियो। कर्म दिने व्यक्ति जन्म दिनेभन्दा ठूलो हुन्छ| श्रीकृष्णको स्नेह पनि आफूलाई जन्माउने आमाभन्दा बढि आफूलाई पालन पोषण गर्ने आमासँग थियो। हामीले भगवान श्रीकृष्णसँग सम्बन्धित धेरै कथाहरू सुन्दै आएका छौं, तर उहाँलाई आफ्नो प्रिय नाम कसले दियो भन्ने बारे थोरैलाई मात्र थाहा होला।
भविष्यवाणी अनुसार कंशको व-ध देवकी र वासुदेवको आठौँ सन्तानद्वारा हुनु थियो| कंश यो कुराले निकै डराएको थियो| यस डरले गर्दा उसले आफ्नी बहिनीका सात बच्चाहरूको व-ध गरे तर परिस्थितिवश आठौँ सन्तान श्री कृष्णको व-ध गर्न सकेन। अलौकिक घटनाहरूको कारण, कृष्ण मथुरा पुगे र उनको स्थानमा वासुदेवले नन्द बाबाकी छोरी राखे। कंशले देवीकी र वासुदेवको आठौँ बच्चा सम्झेर उक्त बच्चाको व-ध गर्ने प्रयास गरे तर नवजात शिशुले देवीको रूप लिएर कंशलाई उनको आउँदै गरेको मृ-त्युको बारेमा चेतावनी दिएर देवी अंतर्ध्यान भइन्।
कंशले मथुराका सबै बच्चाहरुको व-ध गर्न थाले। नन्द बाबा र यशोदाले आफ्ना भतिजा बलराम र कृष्णलाई लुकाएर राखेका थिए। तर उनीहरु सँधै चिन्तित हुनुभयो कि कसरी ती दुई बच्चाहरूको नाम राखिनेछ। एक दिन आचार्य गर्ग, त्यस समयका महान विद्वान मथुरा आएका थिए। जब नन्द बाबाले उनलाई भेट्ने विचार गरे, उनी नन्द बाबाको घरमा पुगे। त्यहाँ जाँदा उनलाई दुबै बच्चाहरूको नामको बारेमा चलिरहेको चिन्ताको बारेमा थाहा भयो।
आचार्यले भने, “जब पृथ्वीमा पाप र अत्याचार बढ्छ, तब भगवान विष्णुले विभिन्न अवतार लिएर सम्पूर्ण संसारलाई पापीहरुको अत्याचारबाट मुक्त गर्नुभएको छ। यी दुबै बच्चाहरूको जन्म पनि सोहि उद्देश्यले भएको हो। ”
नन्द बाबाका भतिजाका बारे आचार्यले भने ,”यो धेरै शक्तिशाली र बलवान छ, यसको नाम बालाराम हुनेछ”। भगवान कृष्णको बारेमा बोल्दै आचार्य गर्गले भने, “यो बच्चा भगवान विष्णुको अवतार हो, जो संसारको हितका लागि जन्मेका हुन्। भगवान विष्णु रातो, कहिले सेतो वा कहिले पहेँलो रूपमा अवतार लिएका थिए, तर यस पटक उनले कालो रंग धारणा गरेका छन्, त्यसैले यस बालकको नाम ‘कृष्ण’ राखिने छ।”
