हिन्दु धर्ममा शिवरात्रीको ठूलो महत्व रहेको छ। चन्द्रमासको चौधौ दिन अर्थात नयाँ चन्द्र उदाउनुपूर्वको रातलाई शिवरात्री भनिन्छ, यसअर्थमा वर्षदिनभरि १२ वटा शिवरात्री रहनेमा हरेक वर्षको फाल्गुन महिनाको कृष्ण चर्तुदशीमा पर्ने शिवरात्रीको अध्यात्मिक अनि सांस्कृतिक महत्व अतूलनिय छ। यस वर्ष फागुनको १७ गते महा शिवरात्री परेको छ। यस दिन भोलेनाथको पूजा गर्ने विधि रहेको छ। यस विशेष दिन विशेष विधिका साथ शिवलिंगको पूजा आराधना गरिन्छ।
ज्योतिष शास्त्र अनुसार शिवलिंगमा सबैभन्दा पहिले पञ्चामृत चढाउनुपर्छ। पञ्चामृत भनेको दुध, मह, घ्यु, सक्खर र गंगाजलको मिश्रण हो। चार प्रहरको पूजा गर्नेले पहिलो प्रहरमा जलले, दोस्रो प्रहरमा दहीले, तेस्रो प्रहरमा घ्युले र चौथो प्रहरमा महले अभिषेक गर्नुपर्छ।
बेल पत्र
आशुतोषको आराधनामा अभिषेक र बेल पात्रको पहिलो स्थान छ। भोले भण्डारीलाई बेल अर्पण गर्नु र १ करोड बालिकालाई दान गर्नु समान भएको ऋषिहरूले बताएका छन्। तीन जन्मका पाप नाशका लागि सत्त्व-रज-तमको प्रतीक तीन पात भएको बेल पत्र यस मन्त्रको जप गरी त्रिनेत्रको रूपमा भगवान शिवलाई अर्पण गर्नुपर्छ।
त्रिदलं त्रिगुणकरं त्रिनेत्र व त्रिधायुतम|
त्रिजन्म पाप संहार बिल्व पत्रं शिवार्पणम||
भांग
भगवान शिवले हलाहल विष पिउनुभएको छ। यस विषको उपचारको लागि देवताहरूले धेरै प्रकारका जडिबुटीहरू प्रयोग गरेका थिए। भांग पनि तीमध्ये एक हो। त्यसैले, भांग भगवान शिवलाई धेरै प्रिय छ। शिवरात्रिको अवसरमा भांगको पात वा भांगलाई दूध वा पानीमा मिसाएर भगवान शिवलाई अभिषेक गर्दा रोग दोषबाट मुक्ति मिल्छ।
घतुरो
भांग जस्तै धतुरो पनि एक जडिबुटी हो। भगवान शिवको टाउकोमा रहेको विषको प्रभाव हटाउन पनि धतुरोको प्रयोग गरिन्थ्यो। त्यसैले शिवलाई धतुरो पनि प्रिय छ। महाशिवरात्रिको अवसरमा शिवलिंगमा धतुरो अर्पण गर्नुहोस्। यसले शत्रुको डर हट्नुका साथै धन सम्बन्धि मामिलामा प्रगति हुन्छ।
गंगाजल
गंगा भगवान विष्णुको पाउबाट उत्पत्ति भएको र भगवान शिवको केशबाट पृथ्वीमा उत्तरी छ। त्यसैले गंगा सबै नदीहरूमा सबैभन्दा पवित्र हो। भगवान शिवलाई गंगा जलले अभिषेक गर्नाले मानसिक शान्ति र आनन्द प्राप्त हुन्छ। तपाईं गंगाजलको अर्थ शुद्ध जल पनि हो।
उखुको रस
उखुलाई जीवनमा मिठास र आनन्दको प्रतीक मानिन्छ। शास्त्रमा उखुलाई अति पवित्र मानिएको छ। प्रेमका देवता कामदेवको धनु उखुबाट बनेको हुन्छ। देवप्रबोधनी एकादशीका दिन उखुको घर बनाएर भगवान विष्णुको देवी तुलसीको पूजा आराधना गरिन्छ। उखुले शिवलिंगको पूजा गर्दा धन र अन्नको प्राप्ति हुन्छ।
