काठमाडौँ – चीनबाट शुरु भएको कोरोना भाइरसको संक्रमणले अहिले विश्वव्यापी रुप लिएको छ। अनियन्त्रित रुपमा फैलिएकै कारण विश्व स्वास्थ्य संगठनले कोरोना भाइरसलाई विश्वव्यापी समस्याको रुपमा घोषणा गरिसकेको छ ।
आइतबार सार्वजनिक एक तथ्यांक अनुसार हाल सम्म कोरोना भाइरसको संक्रमण १४१ मुलुकमा देखा परिसकेको छ। शुरुवाती रुपमा चीनमा धेरैको ज्यान लिएपनि अहिले कोरोनाको संक्रमण युरोप र अमेरिकामा भयावह बन्दैछ।
आइतबार मात्रै इटालीमा कोरोनाको संक्रमणबाट ३६८ जनाको ज्यान गएको बताएको छ। इटालीमा कोरोनाका कारण ज्यान गुमाउनेको संख्या समेत १ हजार ८०९ पुगेको छ । चीनपछि सबैभन्दा प्रभावित मुलुक अब इटाली भएको छ ।
कोरोनाभाइरसबाट प्रभावित भएका युरोपेली फ्रान्स र स्पेनमा पनि क्याफे, पसल र रेस्टुरेन्टहरु बन्द गरिएका छन् । फ्रान्सले अति जरुरी बाहेकका व्यवसायहरू बन्द गर्न आदेश दिएको छ भने स्पेनले एक कदम अगाडि गएर मानिसहरूलाई स्वास्थ्य सेवा वा खाद्यान्न किन्न बाहेकका अरु काममा घर छोड्न प्रतिबन्ध लगाएको छ ।
जर्मनीमा कोरोना संक्रमित व्यक्तिको संख्या बढेपछि फ्रान्स, अस्ट्रिया, स्विट्जरल्याण्ड, लक्जमबर्ग र डेनमार्कसँगका सीमामा सोमबारदेखि कडाई गरेको छ ।
विश्वका शक्तिराष्ट्र समेत कोरोना संक्रमण रोक्न असमर्थ देखिएका छन्। इटाली जस्तो देशमा कोरोना भाइरसको संक्रमणले भयावह रुप लिएपछि अहिले विश्व आत्तिएको छ।
विश्वका केहि मात्र देशमा कोरोना भाइरसको संक्रमण देखिएको छैन। उच्च जोखिममा रहेर पनि नेपाल भने हालसम्म भाग्यमानी देखिएको छ। नेपालमा तत्कालको अवस्था सम्म एक व्यक्तिमा मात्रै कोरोना भाइरस भएको आधिकारिक तथ्यांक छ । संक्रमण देखिएका ती व्यक्ति निको भैसकेका छन्।
यससँगै नेपाल संक्रमण पूर्ण समाधान भएको एक मात्र देश बन्न पुगेको छ। नेपालमा कोरोना भाइरसको संक्रमणको आशंकामा पाँच सयभन्दा बढी मानिसको परीक्षण भइसकेको पनि एक व्यक्ति भन्दा बढीमा संक्रमण देखिएको छैन।
परीक्षण गरिएका ४६७ मा ‘कोभिड–१९’ को नतिजा ‘नेगेटिभ’
नेपालमा आइतबारसम्म ‘कोभिड–१९’ को परीक्षण गरिएका सबै नतिजा ‘नेगेटिभ’ देखिएका छन् । स्वास्थ्य तथा जनसङ्ख्या मन्त्रालयका प्रमुख विशेषज्ञ दीपेन्द्ररमण सिंहले आइतबारसम्म ४६७ नेपालीको कोरोनाको परीक्षण गर्दा सबैको नतिजा नेगेटिभ अर्थात् सकारात्मक आएको बताए ।
नेपाल विज्ञान तथा प्रविधि प्रज्ञा–प्रतिष्ठान (नास्ट)ले सोमबार आयोजना गरेको ‘कोभिड–१९ जानकारी तथा जनचेतना’ विषयको कार्यक्रममा उनले भने , “वृद्धवृद्धामा बढी स्वासप्रश्वासको समस्या हुने भएकाले विश्वमा कोरोनाका कारण बढी तिनकै मुत्यु भएको देखिन्छ, कोरोना विशेष गरी ७८ प्रतिशत ज्वरो, ६७ दशमलव सात प्रतिशत सुक्खा खोकी, १८ दशमलव छ प्रतिशत स्वास फेर्ने कठिनाइका कारण हुने गर्छ ।”
मुलुकका १८ जनस्वास्थ्य विज्ञ कोरोना परीक्षण गर्न परिचालित छन् । मन्त्रालयले नेपाल प्रवेश गर्ने ४३ नाकामा सहायता कक्ष राखेको बताइएको छ । नेपालका तीन अस्पतालमा सघन उपचार गरिने व्यवस्था मिलाइएको सिंहले जानकारी दिए। “मुलुकमा कोरोनाको सङ्क्रमण फैलियो भने जनता भोको हुन्छ भनी सरकारले छ महिनालाई पुग्ने अन्न पनि भण्डारण गरेको छ”, उनले भने ।
शुक्रराज ट्रपिकल तथा सरुवा रोग अस्पताल टेकुका निर्देशक डा वासुदेव पाण्डेले हरेक व्यक्तिले आफ्नो सरसफाइ र सामाजिक वातावरणमा ख्याल गरी ध्यान पु¥याउँदा कोरोनाको सङ्क्रमणबाट बच्न सकिने औँल्याए । उनले भने , “आज हरेक नेपालीको दिमागमा कोरोनाको त्रास छ, यसलाई तपाईहरुले हटाउनुपर्छ, विश्वमा सूक्ष्म जीवाणु (भाइरस) स्वासप्रश्वासबाट यसअघि सन् २००४ मा एचएसएनए, सन् २००५ मा एचएसएन–७, सन् २००९ मा एचवानएन–१, २०१२ मा एमइआरएस–कोभ, सन् २०१८ मा निपाच सूक्ष्म जीवाणु र २०१९ मा कोभिड–१९ गरी पटकपटक आएको देखिएको हुँदा यसबाट डराएर भाग्नाका साथै समाधानमा लाग्नुपर्छ ।” घर वा कार्यालयमा दैनिक मास्क, स्यानीटाइजर र साबुनपानीको प्रयोग गरी स्वस्थ्य खानाको सेवन गरेर नेपालीले कोरोनाको डर हटाउनुपर्ने पाण्डेको भनाइ थियो ।
नास्टका मुख्य वैज्ञानिक अधिकृत कान्ति श्रेष्ठले हरेक रोगलाई जित्न सक्ने सामथ्र्य मानिसले बनाउँदै सूक्ष्म जीवाणु नियन्त्रण गर्न सक्ने सुझाव दिए। उनले भने, “हरेक दिन ५० देखि ७० खर्ब जीव मानिसको शरीरबाट मर्ने तथा नयाँ बन्ने गर्छन्, हामीले कुनै पनि सङ्क्रमणबाट बच्न भिटामिन सी, डी र ई भएका खानेकुरा खानुपर्छ, घरेलु औषधिमा बेसार, अदुवा, सिलाम, तुलसी, सुपारी, दालचिनी, घरेलु महजस्ता चिजले मानिसको सामथ्र्य बढाउने हुँदा यसको प्रयोग गर्नुपर्छ ।”
ललितपुर महानगरपालिका– २४ का वडाध्यक्ष दिनेश कार्कीले कोभिड–१९ को सङ्क्रमणबाट जनतालाई बचाउन महानगरले मास्क निर्माण गरी रु १७ मा तयार गरिएको मास्कलाई महानगरपालिकाले रु १० र व्यक्तिले रु सात तिर्ने व्यवस्था गरिदिने निर्णय भएको बताए । उनले भने, “स्यानीटाइजर निर्माणको तालीम सम्पन्न भएपछि ललितपुरका घरघरमा यसलाई पुर्याउनेछाँै ।”
नेपाल कृषि अनुसन्धान परिषद् (नार्क) का पूर्वकर्मचारी एवं वैैज्ञानिक डा किरणराज जोशीले मानिसमा रहेको कोरोनाको त्रास हटाउन महानगरपालिकाले मास्क र स्यानीटाइजर अनिवार्य प्रयोग गर्ने अभियान सञ्चालन गर्न जरुरी रहेको औंल्याए । नेपाल क्यान्सर अस्पताल हरिसिद्धि ललितपुरका डा मुरारीमान श्रेष्ठले स्थानीय अल्कोहल प्रयोग गरी स्यानीटाइजर निर्माण गरे जस्तै जडीबुटी प्रयोग गरेर पनि हाते स्यानीटाइजर निर्माण गर्न नास्टका वैज्ञानिकलाई सुझाव दिए ।
